Diz protezi, çeşitli problemlere bağlı olarak eklem hareketlerinin kısıtlandığı durumlarda, bireylerin yaşam kalitesinin iyileşmesi için uygulanan cerrahi bir operasyondur. Operasyon sırasında diz bölgesinde hasarlanmış, aşınmış kemik ve kıkırdak dokusu temizlenerek yerine özel olarak üretilen metal veya plastik eklem kısımlarının yerleştirilmesi ile gerçekleştirilir. Diz protezinin nasıl olması gerektiği uzman doktorların tetkikleriyle belirlenir. Hangi protez modelinin hasta için uygun olduğuna karar verebilmek için eklem hareket açıklığı ve stabilizasyonu değerlendirilir. X-Ray gibi çeşitli görüntüleme yöntemleri sonrası hastanın ihtiyacı olan uygun proteze karar verilir. Bu süreçte ameliyat süreci ve sonrası oldukça önemlidir. Hastanın diz protezini uzun vadede kullanabilmesi için gerekli bilgileri edinmesi ve doktorun önerileri doğrultusunda hareket etmesi gerekmektedir.
Diz Protezi Nedir?
Hareketsiz yaşam, yaşlanma, geçirilmiş travmalar, şişmanlık (obezite), kireçlenme (osteoartrit), kıkırdak kaybı veya azalması, genetik faktörler gibi etkenlerle dizin aşınması ve eklemin temel görevlerini yerine getirememesi mümkündür. Hastanın gündelik yaşamını ve hayat kalitesini etkileyen, bükülme hareketlerini yapamama veya kısıtlanma sorunu yaşamasına sebep olan diz rahatsızlıklarında cerrahi tedaviler uygulanır.
Diz protezi, diz bölgesinde meydana gelmiş aşırı derece bozulmalarla gelişen ve dizlerde kireçlenme olarak isimlendirilen hastalıkların tedavisinde kullanılan bir cerrahi işlemdir. Bu ameliyatta hasarlı iskelet yapıları yerine yapay eklem veya protezin cerrahi olarak yerleştirilmesi ile uygulanan yöntem ve operasyonlardır. Bu operasyonda ilerlemiş olan hastalıkların yarattığı ağrıları azaltmak ve dizin eski işlevini geri kazanmak amaçlanmaktadır. Diz protezleri, dizi taklit ederek dizin görevlerini yerine getirmektedir. Bu protezler sayesinde hastanın yaşam kalitesi artar ve hasta günlük aktivitelerini daha rahat ve etkili bir şekilde gerçekleştirir.
Diz protezinde protezin ana kısmı titanyum ya da kobalt- krom metal alaşımından ara kısmı kuvvetlendirilmiş bir tür plastik olan polietilenden oluşmakta ve günümüz teknolojik gelişmeleri ile birlikte protezlerin tasarımı ve kullanılmakta olan maddelerin gelişimi sağlanmaktadır. Bu şekilde tedaviler başarılı bir şekilde gerçekleştirilir.
Diz Protez Çeşitleri
Teknolojik gelişmelerin hız kazanmasıyla birlikte günümüzde protez cerrahisi alanında yenilikler yaşanmaya devam etmektedir. Yaşanan gelişmeler diz protez çeşitlerine de olumlu katkı sağlamıştır. Yaşam kalitesini olumsuz derecede etkileyen ve ciddi ağrılara yol açan bu rahatsızlığın tedavisinde uzman hekimler tarafından önce ağrı kesici ve fizik tedavi yöntemleri uygulanır. Ancak hastanın tedaviye yanıt vermemesiyle diz protezi ameliyatı gerçekleştirilmektedir. Diz protezi ameliyatı, sıklıkla uygulanan cerrahi bir operasyondur. Diz protezi ameliyatında hastaya uygulanan diz protezi çeşitleri de farklılık göstermektedir. Hastanın muayenesi sonrası hastaya uygun diz protezi çeşitleri belirlenir ve ameliyat esnasında hazırlanan protez hastanın aşınmış diz eklemine monte edilir.
Diz protezi, total diz protezi (tam diz protezi) ve yarım diz protezi olarak ikiye ayrılır.
Yarım Diz Protezi
Yarım diz protezi, genellikle diz kireçlenmesinde kullanılan başarılı bir tedavi yöntemidir. Diz protezi çeşitleri arasında yer alan yarım diz protezi, genellikle yaşlılığa bağlı olarak ortaya çıkan kireçlenme rahatsızlığının dizlerde verdiği acıya neden hastalığın tedavisinde uygulanmaktadır. Diz kireçlenmesinin ileri safhalarında bu tedavi yöntemi uygulanır. Diz kireçlenmesinde, kireçlenmenin dizin tek bölümünün etkilendiği durumlarda yarım diz protezi uygulanmaktadır. Uzman doktorun muayene sonucuna göre yarım diz protez çeşitlerinden hangisinin uygun olduğuna karar verilir.
Total Diz Protezi (Tam Diz Protezi)
Total diz protezi ya da diğer adıyla tam diz protezi; diz protezi çeşitlerinden biridir. Total diz protezi; yıpranmış ve aşınmış eklem yüzeylerinin protez ile değiştirilmesi işlemidir. Diz ağrısının diğer tedavi yöntemleriyle giderilmediği zaman uygun görülen bir uygulamadır. Protez, yüksek dayanıklı metal parçalardan oluşmaktadır. Total diz protezi ameliyatı dizin önünden yapılan ve kesi kullanılarak gerçekleştirilen bir operasyondur. Total diz protezinde dizin bozuk olan iki veya üç kısmı aynı anda değiştirilmektedir.
Diz Kapağı Protezi Nasıl Yapılır?
Operasyon öncesinde uzman hekimler önce hastaların genel sağlık durumlarını değerlendirmektedir. Anestezi risklerinin araştırılması amacıyla çeşitli fizik muayene uygulamaları ve tıbbı tetkikler yapılır. Operasyon öncesi hekim hasta için en uygun diz protezini belirler ve ameliyat günü kararlaştırılır. Ameliyat günü operasyondan önce hastaya anestezi verilir ve bu sayede cerrahi müdahale esnasında hastanın ağrı duyması engellenir. Genellikle 1-2 saat süren operasyon sırasında cerrah tarafından diz bölgesine uzunlamasına kesi atılır. Cilt ve kas dokusu kenara çekilerek dizin kemik ve kıkırdak dokusu ortaya çıkarılır. Aşınmış ve hasar almış kemik kıkırdak dokusu cerrah tarafından temizlenerek protezin bu bölgeye kolayca ve düzgün bir şekilde yerleştirilmesi sağlanır. Protezin sabitlenebilmesi için özelleşmiş plak vida uygulamalarına başvurulur ve işlemin ardından cerrah, diz bölgesini cerrahi dikiş vasıtasıyla kapatıp cildi birleştirir.
Diz protez ameliyatları total veya kısmi replasman operasyonları olarak uygulanabilir. Total diz replasman uygulamasında diz bölgesinin her iki eklem yüzeyine müdahale edilir. Bu sayede tam bir protez yerleştirilmesi uygulaması gerçekleştirilmiş olur. Total diz replasmanı, genellikle en sık başvurulan diz protezi operasyonudur ve ameliyatı 1-3 saat içerisinde tamamlanır. Diğer diz protezi çeşidi olan parsiyel (kısmi) diz eklemi replasmanı ameliyatlarında ise diz ekleminin sadece hasarlı olan tek bir eklem yüzeyine müdahale edilir. Bu tür operasyonlarda daha az kemik ve eklem dokusuna müdahale edilir. Bu nedenle dizde gerçekleşen kesi total replasman operasyonuna göre daha küçüktür.
Diz Kapağı Protezinin Avantajları
Diz protezleri gerek görüldüğü ve uygulandığı takdirde hastaya birçok avantaj sunar ve hastanın yaşam kalitesini büyük ölçüde arttırır.
Diz eklemlerinde hasar oluşumu sebebiyle ortaya çıkan ağrıların operasyon sonrasında büyük ölçüde azalması, hastaların gündelik aktivitelerini daha konforlu ve rahat bir şekilde yapması mümkün hala gelmektedir. Ameliyat sonrasıyla birlikte alınan fizyoterapi ile hastalar eski aktif yaşamlarına geri dönebilmekte ve spor gibi çeşitli fiziksel aktivitelere katılabilmektedirler. Önemli olan ve ciddi derecede hastaların yaşamını etkileyen en önemli durumlardan biri hastaların doğal hareketlerinin kısıtlanmasıdır. Operasyon sonrası doğal hareket kabiliyetleri yerine gelir ve oturma, kalkma, yürüme, merdiven çıkma, dizi eğip bükme gibi temel aktiviteler yerine getirilebilir. Diz protezleri, teknolojik gelişmelerin de etkisiyle eskisinden çok daha sağlam ve uzun ömürlüdür. Bu sayede hastalara uzun yıllar boyunca dayanıklı bir tedavi çözümü sunar.
Diz Protezi Kullanırken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Diz protezi ameliyatı olan özellikle total replasmanlı kişilerin büyük bir çoğunluğu diz bölgesindeki ağrıların rahatladığını ve dindiğini belirtir. Hastalar için yeni protez dizlere alışmak biraz zaman alabilir. Dinlenme döneminde doktorun söylemiş olduğu fizik tedavi uygulamalarına dikkat etmek son derece önemlidir. Bu şekilde iyileşme sürecinin en iyi şekilde değerlendirilmesi sağlanır. Yapılan araştırmalara göre diz protezlerinin uzun yıllar boyunca fonksiyonunu koruyabildiği belirtilmiştir.
Operasyon sonrası hastanın dizine tam olarak hâkim olabilmesi için belli bir süre gerekir. Bu süre yaklaşık altı ayı bulabilir. Hastanın ameliyat sonrası iyileşme gösterebilmesi için fizik tedavi uygulamalarını deneyerek cesaretlenmesi amaçlanır. Ameliyatın ilk zamanları yürümek için yürümeye yardımcı cihazlar kullanılır. Diz yeterince güçlendiği zaman desteksiz hareket etmeye başlanabilir. Yaklaşık üç aylık bir süreç içinde hastalar günlük aktivitelerini yerine getirerek egzersizler yapabilir hale gelirler.
Diz protezi ameliyatı sonrası hastaların dikkat etmesi gereken bazı önemli noktalar bulunmaktadır. İyileşme sürecini sağlıklı bir şekilde atlatmak ve oluşabilecek komplikasyonları önlemek için şunlara özen gösterilmelidir.
- Ameliyat sonrası doktorun onayı ve bilgisi olmadan egzersiz yapmamak
- Dizi yoracak aşırı aktivitelerden kaçınmak.
- Doktorun verdiği talimatlara uyarak yara bakımını düzenli olarak yapmak ve olası enfeksiyonların önüne geçip riskleri en aza indirmek.
- Doktorun verdiği ilaçları düzenli bir şekilde kullanmak.
- Doktorun yönlendirmesiyle birlikte fizik tedavi ve rehabilitasyon programlarına katılarak hareket kabiliyetini arttıracak tedaviler görmek. Bu sayede diz kaslarının güçlenmesini sağlamak.
Diz Kapağı Protezi Herkese Yapılabilir Mi?
Diz protezi ameliyatı, genellikle 60 yaş ve üzeri kişilerde uygulanabilir bir tedavidir. Ancak gerekli durumlarda genç hastalarda da uygulanabilir. Diz protezi ameliyatı, bazı hastalık şikayetlerini taşıyan hastalarda, kişinin yaşam kalitesini düşürdüğü görüldüğü durumlarda uygulanır. Bu şikayetlerin belirlenmesinde bazı kriterler mevcuttur.
Diz ağrısının yaşamsal faaliyetleri hangi düzeyde etkilediği göz önüne alınmaktadır. Örneğin, uyku veya dinlenme halinde var olan ağrının sürekli hissediliyor olması, merdiven çıkma, arabaya binme, inme, yürüme, oturup kalkma gibi günlük aktivitelerin engellenmesi gibi ciddi ağrı ve tutukluluk bulunduğu durumlar bunlardan bazılarıdır.
Yine aynı şekilde diz bölgesindeki kemik ve eklem yapılarında meydana gelen hasarın incelenip düzeyine bakılması ve dizin iç yüzeyinde veya dışında oluşmuş ciddi deformasyon ve aşınmaların mevcut olduğu durumlar hastanın ameliyat olmasını belirleyen kriterlerden bazılarıdır.
Kişinin yaşı ve kişinin genel sağlık durumu diz protezi operasyonu için değerlendirilen bir diğer kriterlerdendir. Günlük aktivitelerin belirgin düzeyde yerine getirilememesi ve bu sebepten hastada depresyon gibi ruh sağlığı hastalıklarının gelişmesi olası şikayetlerdir ve değerlendirilmesi gerekir. Genç bireylerde de yaşlı bireylerde olduğu gibi medikal tedavi ve istirahat sonrası geçmeyen ağrı, şişlik gibi kronik şikayetlerin varlığı sebebiyle bu operasyonlara başvurulabilir.
Diz protezi ameliyatları aynı zamanda ileri eklem aşınması olan hastalarda da uygulanmaktadır. Kıkırdak aşınması dediğimiz kireçlenme yaşın ilerlemesi, enfeksiyon ve travma gibi sebeplerle kıkırdak dokuda aşınma, yıpranma meydana gelmesiyle oluşur. Diz protezi uygulamasındaki sebep genellikle diz aşınması ve yıpranmasıdır. Romatizmaya bağlı geçirilmiş rahatsızlığı olan hastalarda da diz protezi uygulanabilir.
Diz protezi uygulaması gerçekleşmeden önce bazı tetkik ve koşulların karşılanması gerekir. Bu uygulamadan önce fizik tedavinin ve kullanılan ilaç tedavisinin sonuç vermemiş olması, radyografi sonucunda eklem bölgesinde ileri derecede tahribat görülmesi bu koşullardan bazılarıdır.
Diz protezi bilindiği üzere bağlayıcı bir tedavidir ve bir kez yapıldıktan sonra geri dönüşü yoktur. Protezden sonra hasta protezle yaşamaya mecburdur. Diz protezi tedavisi genellikle zorunlu olan hasta grubuna uygulanmalıdır. Bu grup 60-80 yaş arası erkek ve kadın hastaları kapsamaktadır.
Diz Protezi Çıkabilir Mi?
Diz protezleri ameliyatları yüksek orada başarı sağlar fakat bazı durumlarda diz protezlerinde gevşeme veya protezin yerinden çıkması gibi sorunlar ortaya çıkabilir. Bu durumda bu tür hastalara revizyon ameliyatları yapılmaktadır. Ameliyattan sonra protezin yerinden çıkması veya gevşemesi gibi sorunların önüne geçebilmek için hastaların oturma ve yatma pozisyonlarına dikkat etmeleri doktorların söylediği şekilde davranmaları gerekmektedir.
Diz protezinin çıkma veya gevşeme belirtileri bulunmaktadır. Bu belirtiler şunlar olabilir:
- Dizin ters hareket veya yanlış durma sonucu duruş pozisyonlarının ardından ağrı oluşması.
- Ağrının ağrı kesici kullanımına rağmen geçmemesi, ağrının artması.
- Dizde ağrının kronik hale ve dayanılmayacak şiddete gelmesi.
- Diz bölgesinde şişlik ve ağrı oluşması.
- Hareket halindeyken veya yürürken dizde ses meydana gelmesi ve belirgin bir ses duyma.
Diz protezinin gevşemesi veya protezin çıkması durumunda geçiştirilmeden ve geç olmadan doktora başvurulması gerekir. Doktora başvurulmaması ve revizyon ameliyatının gerçekleşmemesi halinde eklemler zarar görebilir veya bu durum enfeksiyona sebep olarak başka rahatsızlıkların ortaya çıkmasına yol açabilir.
Diz Protezi Hasar Görür Mü?
Diz protezleri genel olarak sağlam ve kaliteli maddelerden yapılmaktadır. Ancak diz protezini oluşturan yapılar zaman içerisinde aşınabilir. Bu aşınma sonucunda gözle görülemeyecek şekilde ufak metal veya plastik parçalarına vücut tepki verir. Bu tepki protezin takıldığı kemikten gevşemesi olarak görülür.
Diz protezinde hasar kendini gevşeme veya yerinden çıkma olarak gösterir. Protezin gevşemesindeki en önemli neden kemiğin protezi bırakmasından kaynaklıdır. Protez gevşemesinin nedeni enfeksiyon kaynaklı olmakla birlikte kemik protez arasındaki ayrışmadan da kaynaklanabilmektedir.
Ameliyat son teknoloji ürünler ve kaliteli maddeler içeren diz protezleri ile gerçekleştirildiği takdirde diz protezinin alacağı hasar da bir o kadar az olacaktır. Yapılan araştırmalar sonucunda ameliyattan sonraki ilk 10 yıllık süreçte hastaların ortalama yüzde 90-97 oranında protezin sağlam kaldığı bildirilmiştir.
Dize Yapılan Protez Kaç Sene Kullanılabilir?
Diz protezini oluşturan plastik ve metal alaşımı maddeler diz hareket ettiği sürecince oluşan sürtünmeler nedeniyle zamanla aşınmaktadır. Bu aşınmalar sonucunda oluşan gözle görülemeyecek derecede ufak metal, plastik parçaları yüzünden vücut tepki verir. Bu tepki protezin takıldığı kemikten gevşemesiyle sonuçlanır. Diz protezi ameliyatı işinde uzman ve tecrübeli bir cerrah tarafından ve son teknoloji kaliteli ürünlerle yapılırsa protez yaklaşık 20-25 seneye kadar dayanabilir. Protezin kaç sene dayanacağı konusunda bazı önemli etkenler vardır.
Hastanın protezi kullanma şekli çok önemlidir. Özellikle kilosu yüzün üzerinde olan ve çok hareketli bir hayat süren hastalar diz protezine verdikleri ağırlık sebebiyle, fazla düşme, zıplama, koşma, atlama gibi faaliyetler sonucu protezin ömrünü beş yıl kısaltmaktadırlar. Hastanın hem kendi sağlığı hem de diz protezinin sağlamlığının devamı için kilosuna dikkat etmesinde yarar vardır. Hastanın kilosu ne kadar ağır olursa dizlerin taşıdığı yük de o kadar fazla olacaktır. Dizlere binen yükü azaltmak için kilo alımından kaçınmak gerekir. Kilo arttıkça dizlerin görevi artar ve diz protezinin ömrünü kısaltır. Kilosu az olan kişilerin diz protez ameliyatlarının daha iyi sonuçlanıp protezlerini daha iyi kullandıkları ve daha çok verim aldıkları görülmektedir.
Diz Protezi Fiyatları
Diz protezi, dizde aşınma ve ilerlemiş hasar sonucu hareket yeteneğini kısıtlayan, geçmeyen kronik ağrılara sebep olan ve yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyen hastalara önerilen cerrahi bir müdahaledir. Diz protezi fiyatları, birçok değişkene bağlı olarak farklılık gösterebilir. Ameliyatın yapılacağı hastanenin temizliği ve kalitesi fiyatı etkileyen önemli faktörlerdendir. Ayrıca diz protezinde kullanılan protezin kalitesi ve markası da fiyat üzerinde büyük bir etkiye sahiptir. Bunların yanında ameliyat öncesinde ve sonrası bir takım uygulanacak testler, fizyoterapi seansları, ameliyat sonrası bakım ve alınması gereken ilaçlar gibi ek maliyetler bulunur. Kişinin ameliyata karar verirken sadece cerrahi müdahale sonucunu değil aynı zamanda ameliyat sonrası sürecini de göz önünde bulundurmalıdır. Önemli olan sadece ameliyatın maliyeti değil aynı zamanda doktorun deneyimidir. Hastanenin kalitesi ve kullandığı protezin ömrü gibi faktörlere dikkat etmek ve uzun vadede daha iyi sonuçlar alabilmek için bu etkenlere dikkat etmek gerekir.
Kısaca söylemek gerekirse tercih edilen hastaneye ve bazı kriterlere göre fiyat değişebilmektedir.