Aşil Tendon Kopması

Aşil tendonu insan vücudundaki en güçlü tendon olarak koşma, yürüme ve zıplama gibi önemli görevlerin yerine getirilmesini sağlayan yapıdır. Bazı durumlarda, özellikle spor yaralanmalarında, aşil tendonu kopabilir, yırtılabilir. Aşil tendonu kopması, tedavi gerektiren ciddi bir durumdur. Böyle bir durumda erken müdahale gerekli olabilir.

Aşil Tendonu Nedir?

Aşil tendonu baldır kaslarını topuk kemiğine bağlayan, ayak bileğinin arka kısmında, topuktan 2 ila 3 cm kadar yukarıda bulunan sağlam bir yapıdır. Zıplama, koşma merdiven inip çıkma gibi temel bazı hareketlerin yapılabilmesine olanak tanır.

Aşil tendonu neredeyse tüm ayak hareketleri için hayati önem taşır. Ayağın sağa-sola döndürülmesi, düzgün basabilmesi bu tendon ile ilgilidir. Bu nedenle Aşil tendonunda herhangi bir yaralanma veya iltihaplanma olan hastalar, düzgün yürüyemez ve dengede durmakta zorluk çeker.

Baldır kasları (gastroknemius ve soleus), gündelik işler ve spor için güç üretebilecek büyük kaslardır. Aşil tendonu, baldırdan gelen kuvvetin ayaklara iletilmesini sağlar. Bacağın arka kısmından topuk kemiği ve baldır kaslarının bağlantısını sağlayan tendon, baldırdaki bu kuvveti ayağa iletir. Böylece kişi yürüyebilir, zıplayabilir ve koşabilir.

Aşil tendonları zedelenmesi ve ağrısı

Aşil Tendon Ağrısı Neden Olur?

Aşil tendon ağrısının birden fazla nedeni olabilir. Ancak en yaygın neden aşil tendonu zedelenmesi sonucunda ortaya çıkan aşil tendiniti durumudur. Aşil tendiniti, tendonun aşırı zorlanması nedeniyle ortaya çıkan, bölgede iltihaplanmaya ve yırtılmalara neden olabilen bir sağlık sorunudur. Genellikle Aşil tendonunun ağrıması ve şişliği ile belirti verir. Bu ağrı kopmalarda olduğu gibi akut ve şiddetli olmaz. Çoğu zaman tendonu zorlayacak koşma, zıplama gibi aktivitelerin ardından ortaya çıkar.

Aşil tendiniti (ağrısı) tedavi edilmezse, aşil tendonu zaman içerisinde zayıflar. Bu zayıflama sonucu, tendon hasar alabilir veya yırtılabilir. Aşil tendinitinde öncelikli tedavi fizik tedavi ve bazı ilaçların kullanılması şeklindedir. Aşil tendonu etrafına yapılan PRP gibi enjeksiyonlar da Aşil tendiniti tedavisinde önemli yer tutar. Ancak aşil tendiniti tendonun yırtılmasına neden olursa ya da ağrı tüm tedavilere rağmen geçmezse cerrahi prosedürlerin uygulanması gerekebilir.

Aşil tendon ağrısı (Aşil tendiniti) yanlış spor ayakkabısı seçimi, tendonu aşırı zorlayan egzersizler, aniden artış gösteren egzersiz yoğunluğu, diyabet ve bazı antibiyotikleri kullanımı gibi sağlık sorunları veya ilerlemiş yaş nedeniyle ortaya çıkabilir.

Ayrıca şu durumlar ayak bileği aşil tendonu ağrısına neden olabilir:

  • Tendonu zorlayıcı egzersizler yapmak
  • İleri yaş
  • Diyabet
  • Egzersiz programındaki ani yoğunluk artışı
  • Uzun süreli koşu veya zıplama gerektiren sporlar
  • Yanlış uygulanan egzersizler
  • Baldır kaslarındaki spazmlar
  • Kinolon türevi antibiyotikler

Aşil Tendonu Neden Kopar?

Aşil tendonu oldukça güçlüdür. Ani zorlamalar ile tendonda kopma görülebilir. Genellikle 30 ila 40 yaş arası spor yapan erkeklerde görülür. Çoğu zaman sürekli spor yapan kişilerin aksine “arada sırada” spor ile uğraşan kişilerde yaygındır. Ancak akut durumların dışında sistemik hastalıklar, kronik sorunlar gibi başka nedenlere bağlı olarak aşil tendonu zaman içerisinde zayıflayarak kopabilir.

Tendon yaralanmalarının sürekli spor yapmayan kişilerde daha sık görülmesi, ani yapılan egzersizler ile ilişkilidir. Sürekli doğru yoğunlukta spor yapan insanların aksine, tendonun birden zorlanması yırtılmasına neden olabilir. Buna en güzel örnek tatil bölgelerinde bu yaralanmaların çok olmasıdır. Kış süresince hiç spor yapmamış bir kişi aniden zorlayıcı sporlar yapmaya kendini zorladığında kopmalar daha sık görülür.

Aşil tendonu travma kaynaklı veya uzun süre içerisindeki aşınmalara bağlı olarak kopabilir. Hastaların çoğunda ani yırtılmalar ve kopmalar görünür. Genellikle aniden başlayan yoğun egzersizler ile ilişkilidir. Ancak risk grubunda bulunan bireylerde zaman içerisinde sistematik bir sağlık sorunu veya yanlış tanı gibi nedenlerden dolayı aşil tendonu kopması görülebilir.

Aşil tendonu kopmasına neden olabilecek kronik ve sistemik bazı durumlar şunlardır:

  • Diyabet
  • Gut
  • Kronik böbrek yetmezliği
  • Bazı enfeksiyonlar
  • Lupus
  • Romatizmal eklem iltihabı
  • Gastrocnemius ve Soleus (baldır) kaslarının yeterince güçlü olmaması
  • Kinolon türevi antibiyotikler
Aşil tendonlarının kopması belirtileri

Aşil Tendonu Kopması Belirtileri Nelerdir?

Aşil tendonu kopması için en yaygın belirti, ani ve şiddetli bir ağrıdır. Hastalar bu ağrıyı bıçak saplanması şeklinde tarif edebilir. Aşil tendonu kapan birey ayak bileğinin arkasında patlama tarzında bir ses hisseder-duyar. Bu ses dışarıdan da duyulabilir. Sıklıkla arkasını döner ve bakar. Birinin kendisine tekme attığını ya da taş fırlattığını düşünür. Ama arkada ona temas eden kimse yoktur. Topallayarak da olsa yürümeye devam eder.

Hasta bir sorun hissederek hastane acil servisine başvurur. Ayak bilek Röntgen filmi çekilir. Kırık-çıkık olmadığı söylenir. O sırada dikkatli bir muayene ile Aşil tendonu kopması fark edilebilir.

Diğer aşil tendonu kopma belirtileri şunlardır;

  • Bacağın arka kısmından gelen patlama benzeri bir ses
  • Ani ve şiddetli ağrı
  • Yürümede güçlük
  • Yokuş yukarı çıkmada güçlük
  • Dengede durmada güçlük

Tüm tendon kopmaları akut olarak gerçekleşmez. Bazı durumlarda, yırtılma veya zedelenme uzun bir süreç içinde gerçekleşebilir. Bu durumda akut aşil tendonu kopması durumuyla benzer belirtiler yaşanır. Ancak belirtilerin şiddeti daha hafif olabilir.

Tendon kopması durumunun tam olarak anlaşılması ve teşhis edilmesi için fiziki muayene yeterli olmayabilir. Bazı durumlarda MRI veya röntgen gibi görüntüleme teknikleri kullanılabilir. Ancak çoğu zaman ilk teşhis, fiziki muayene sırasında konulur.

Aşil Tendonu Ağrısını Dindiren Egzersizler

Ağırlık Aktarımı

Sorunsuz bacağınıza bir ağırlık ekleyerek parmak ucunuzda durun. Sonra eğilerek yavaşça ağırlığı hasta olan bacağınıza geçirin. Bu egzersizi her bir sette 15 kere tekrarlayın ve 3’er setten günde iki defa uygulayın. Bu egzersizi düz durarak ya da dizlerinizi bükerek uygulayabilirsiniz.

Adımlardan Faydalanmak

Üst kata doğru, bacaklarınızı merdivenlerin alt basamağına yerleştirin, böylece topuklarınız son basamakta hafifçe rahatlamış olacaktır. Şimdi demirliklerden tutunarak dizlerinizi düz tutarken topuklarınızı indirin. 60 saniyeye kadar bu pozisyonda kalın ve dinlenin. Bu egzersizi 6 defa tekrar edin ve günde iki defa yapın.

Havlu Çekme

Sabah uyandığınızda ayağınızın etrafına bir havlu bağlayın ve dizlerinizi sabit tutarak havluyu kendinize doğru çekin. En az 30 saniye çekmeye devam edin ve bunu her ayağınız için üç defa uygulayın. Bu egzersizin amacı ayağınızın üst kısmını ve ayak parmaklarınızı bedeninize doğru çekmektir.

Topukları Sabitleme

Ayaklarınızı sabitçe zemine basarak bir sandalyeye oturun. Şimdi, topuklarınızı kaldırmadan ayağınızı yukarı doğru kaldırın. Birkaç saniye bu pozisyonda kalın ve dinlenin. Bu egzersizi 10 defa tekrarlayın ve günde en az 6 defa uygulamaya çalışın.

Aşil tendonu ağrısı tedavi yöntemleri ankara

Aşil Tendonu Hastalıklarında Tedavi Yöntemleri Şunlardır

1)Aşil Tendiniti (Aşil tendonu ağrısı)

Aşil tendiniti tedavisinde öncelikle ameliyatsız yöntemler uygulanır. Fizik tedavi yöntemleri, özel egzersiz programları, ağrı ve iltihaplanmayı azaltıcı ilaçlar, Aşil tendonu çevresine yapılan enjeksiyonlar (PRP, kortizon gibi), özel bot veya alçı ile ayak bileğinin dinlendirilmesi ile Aşil tendiniti tedavi edilebilir. Diğer yandan zedelenmenin boyutu ve hastanın yaşı gibi unsurlar önemlidir. Ameliyatsız tedaviye rağmen ağrı veya şişlikte azalma olmazsa cerrahi tedavi uygulanabilir.

Aşil tendonu ağrısında (Aşil tendiniti) kullanılan bazı tedavi yöntemleri şunlardır:

Ağrı Yönetimi

Aşil tendonu ağrısı, tedavi sürecinde bazı ağrı kesiciler kullanılarak kontrol altına alınabilir. Bunlar ibuprofen benzeri anti inflamatuar ilaçlardır. Doktor, hastaya uygun dozda alması için farklı ağrı kesicileri tavsiye edebilir. Akut ağrıların olduğu dönemde, soğuk kompres ya da buz uygulaması, ağrının ve şişliğin hafiflemesi için yardımcı olabilir.

Dinlenme

Herhangi bir ayak tendonu yaralanmasından şüpheleniliyorsa, birkaç gün boyunca istirahat tavsiye edilebilir. Bu süre zarfında ayak bileklerine yük bindirmemek, ani hareketlerden kaçınmak gerekebilir.

Fizik Tedavi

Uzun süreli tedavinin bir parçası olarak, fizik tedavi uygulamaları her türlü ayak Aşil tendonu zedelenmesi durumunda tercih edilebilir. Ameliyat sonrası süreçte ise iyileşmeyi hızlandırmak ve ayağın fonksiyonelliğini geri kazanması için fizik tedavi uygulanabilir.

PRP

PRP, hastanın kendi kanından elde edilen ve büyüme faktörleri içeren, trombositten zengin plazmadır. Doku yenilenmesi için Aşil tendonu zedelenmesinde kullanılabilir.

Alçı

Bazen ayağı dinlendirmek veya ameliyat sonrasında iyileşmenin hızlanması için Aşil tendonu ağrısında alçı kullanılabilir. Çoğu zaman büyük olmayan zedelenmelerde ve genç hastalarda tercih edilir. Ameliyat sonrası ayağı ve bileği sabit tutmak için de alçı kullanılabilir.

2) Aşil tendon kopması (Aşil tendon rüptürü)

Aşil tendon kopması özellikle genç ve aktif hastalarda sıklıkla cerrahi olarak tedavi edilir. Özellikle son yıllarda sıklıkla kullandığımız küçük kesilerden yapılan (minimal invaziv) cerrahi yöntemle ameliyat sonuçları daha başarılı olmaktadır. Tarafımca geliştirilen ve literatüre geçen bu yöntemle cerrahi sonuçları başarılı olmasının yanında yara sorunları da en aza indirilebilmiştir. Cerrahi tedavi sonrası tekrar kopma riski daha düşük olmaktadır.

Diğer yandan yaşlı hastalar, ek ciddi sağlık sorunu olan hastalar için ameliyatsız tedavi yöntemleri kullanılabilir.

Aşil Tendonu Kopması Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Aşil tendonu kopması ameliyatı birden fazla teknikle yapılabilir. Günümüzde en uygun tedavi minimal invaziv (küçük kesi ile yapılan) cerrahi yöntemdir.

Minimal İnvaziv Onarım

İnvaziv veya kesisiz olarak bilinen bu cerrahi teknik aslında küçük kesirlerle operasyonu tamamlamayı hedefleyen cerrahi prosedürdür. Bazı durumlarda tendonun onarılması için alt bacağa yapılan kesinin boyutu küçük tutulur. Bu cerrahi operasyon sırasında bazı özel cihazlar veya aletler kullanılır.

Ayak Tendon Ameliyatı Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler

Aşil tendonu ameliyatından hemen sonra ayak diz altında bir atele (yarım alçı) alınır. Bu şekilde ayak bileği sabitlenir, yara iyileşmesi kolaylaşır ve ağrı azalır. Bu atel 15 gün süre ile kullanılır. Ameliyattan 1 hafta geçince hastaya ateli çıkarıp tekrar bağlamasının nasıl yapılacağı gösterilir. Böylelikle hasta ayağını havalandırabilir.

Ameliyat sonrası 15. günden sonra atel terk edilir ve Aşil botu kullanılmaya başlanır. Hasta bu arada üzerine kısmi yük vererek ve koltuk değneği kullanarak ayağına basmaya başlar. Hastanın yarası iyileştiği için bottan ayağını çıkarıp duş yapmasına izin verilir. Bu haftada fizik tedavi de başlanır. Her hafta ayak üzerine verilen yük artırılır. 5. haftadan itibaren bot ile tam yükle yürümeye izin verilir. 6. hafta bitince bot kullanımı sonlandırılır.

Aşil tendon kopmasından 3 ay sonra koşu yapmasına izin verilir. Ameliyat sonrası 4-5. ayda spora geri dönebilir.

Sıkça Sorulan Sorular

Aşil Tendonu Kaç Günde İyileşir?

Aşil tendonu ameliyatı sonrası yara 15. günde iyileşir ve hasta duş yapabilir (bacağını yıkayabilir). Toplam bot kullanma süresi ameliyat sonrası 6. hafta bitimine kadardır.

Aşil Tendonu Ameliyatı Sonrası Ne Zaman İşe Dönebilirim?

Masa başı çalışan hastalar ameliyat sonrası 3-4 gün sonra işe başına dönebilirler. Yürüteç veya koltuk değneği kullanarak iş başına dönmeleri mümkündür. Bu sırada ayağın şişmemesi için altına bir tabure koymak uygun olacaktır. Bedeni çalışan işçilerde (mavi yakalı) ise işe başlama zamanı ameliyat sonrası 6-8. haftalarda olmaktadır.

Aşil Tendonu Ameliyatı Sonrası Hangi İlaçları Kullanmalıyım?

Ameliyat sonrası kan sulandırıcı ilaç kullanılması çok önemlidir. Ameliyat sonrası ilk 10 gün cilt altına yapılan iğne şeklinde kan sulandırıcı ilaçlara kullanılır. Sonrasında toplam 2 ay süre ile Aspirin kullanılmaya devam edilir. D, B ve C vitaminleri iyileşmeye yardımcı olur ve takviye olarak alınması önerilir. Diğer yandan kollajen Tip 1 ve 3 içeren takviyeler de iyileşmeye yardımcı olur.

Aşil Tendonu Yırtılması Ameliyatı Kaç Saat Sürer?

Aşil tendonu yırtılması ameliyatı görece kısa süren bir ameliyattır. Operasyon, yaklaşık 30 ila 40 dakika kadar sürer. Hastanın uyuşturulması, diğer ameliyat hazırlıkları gibi unsurlarla birlikte tüm işlem 1.5 saat kadar sürebilir.

Aşil Tendonu Cerrahisi Sonrası Ne Zaman Araba Kullanabilirim?

Ameliyat sonrası bot kullanımı sonlanıp ayak bileği serbest şekilde hareket edene kadar araç kullanmak uygun olmaz. Yani ameliyat sonrası 6 hafta süre bitince araç kullanılabilir.

Sonraki yazı
Ayak Bileği Kırığı