Aşil Kopması

Aşil Kopması, tendon kopmaları içerisinde en önemli tendon yaralanmasıdır. Özellikle orta yaştaki erkeklerde, futbol ve basketbol sırasında ani zorlama sırasında oluşur. Aşil kopmasında tendonun koptuğu yer kişiden kişiye farklılık gösterebilmektedir. Çoğunlukla kopma, tendonun topuk kemiğine (kalkaneus) yapıştığı yerin yaklaşık 3-4 cm üst kısmında olur. Daha az sıklıkla da topuk kemiğine yapıştığı yerden olur ki bu daha ciddi bir sakatlıktır.

Aşil Kopması Belirtileri

Aniden, bıçak saplanır gibi ağrı veya alt bacakta bir şeyin koptuğunu hissi en tipik bulgudur. Parmak ucunda yükselen kişinin aniden topuğu yere değer, yürüyemez, adım atmak isterse topuğun hemen biraz yukarısı ağrır. Kısa zamanda Aşil tendonu üzerinde ağrı ve duyarlılık olur. Yırtık olan yerde ellemekle boşluk hissi gelmesi tanıda yardımcıdır. Gecikmiş olgularda aradaki boşluk iyileşme dokusu ile dolsa bile, ayak bilek hareketinde güçsüzlük vardır.

Tam kopmaların tespitinde Thompson testi oldukça yararlıdır. Bu testte hasta yüz üstü yatırılır ve baldır bir elle sıkılır; normalde sıkıştırmayla ayak bileği hareket eder,  ancak tam yırtılma olduğunda ayak yeterince hareket etmez. . Kopmuş aşil tendonu tanısında klinik muayene en başarılı verilere sahipse de, günümüzde ultrasongrafi ve MRG (emar) diğer tanı araçlardır. Bunlardan MRG, yumuşak dokuyu çok iyi göstermesi ve radyasyon olmaması avantajlıdır.

Aşil Kopması Tedavisi

Cerrahi ve konservatif (ameliyatsız) yöntemler halen uygulanmakta ise de, son yıllarda cerrahi girişim daha yaygın kullanılmaktadır. Her iki yöntemin kendisine özgü üstünlükleri vardır.

Konservatif (ameliyatsız) tedavi bacağın 4-6 hafta süre ile alçıya alındığı (ya da alçı botu uygulandığı) ve üzerine basma ve hareketin geç verildiği bir yöntemdir. Yaralanmayı izleyen ilk 48 saatte yapılan alçı tedavisinin sonuçları cerrahi kadar yüz güldürücüdür. Ancak 1 haftadan fazla gecikmelerdeki konservatif tedavide tekrar kopma olasılığını artırmaktadır Yırtık sahasına PRP (trombositten zengin plazma) uygulanması iyileşmeyi hızlandırdığı düşünülmektedir ve son yıllarda artan sıklıkla uygulanmaktadır. Bu tedavinin amacı ayak bileğini bükük şekilde sabitleyerek yırtılmış tendon uçlarını bir arada tutmak ve iyileşmesini beklemektir. İlk olarak 30-40 derecede sabitlenir. Her hafta alçının bükük pozisyonu 10 derece azaltılır ve ayak bileği düz hale gelince (3. hafta bitiminde) hastanın kısmi yüklenmesine izin verilir. 2-3 hafta kısmi yük sonrası hastanın tam yüklenmesine izin verilir.

Konservatif (Ameliyatsız) yöntem kimlere daha çok uygulanır?

Bu yöntem çoğunlukla ileri yaşta, aktif spor yapmayan, beraberinde ek hastalığı olan (diyabeti bacak damar hastalığı gibi) düşük aktiviteli hastalarda daha çok seçilir.

Ameliyatsız (konservatif) yöntem, genç, aktif spor yapan bireylerde çoklukla seçilmez. Ameliyatsız yöntemde iyileşen tendonun yeniden kopma ihtimali daha yüksektir.

Hangi hastalar ameliyatsız yöntem için uygun değildir?

• Genç aktif spor yapan hastalar,
• Yaralanmadan 2-3 hafta sonra başvuran hastalar,
• Aşil tendonunun topuk kemiğine yapıştığı yerden koptuğu hastalar,

Konservatif (ameliyatsız) tedavi yönteminin riskleri var mıdır?

Evet. Uzun süre hareketsiz kalçaya bağlı BACAKTA PIHTI OLUŞUMU önemli bir risktir. Özellikle şişman hastalarda risk daha yüksektir. Bunu önlemek için hHastaların mutlaka kan sulandırıcı ilaç kullanması gerekir.

Daha fazla bilgi için Aşil Kopması Tedavisi sayfamızı inceleyebilirsiniz…

Aşil Kopması Ameliyatı 

• Bazı vakalarda problemi düzeltmek için cerrahi yöntemler gerekebilir. Bu teknikler, ağrıyı hafifletmede ve kemik dizilimini geliştirmede yardımcı olabilir. Ortopedi doktorunuz ameliyatın tipi hakkında aşağıdaki tedavi seçeneklerini sunabilir:
• Artrodez ya da ayak ve ayak bileğindeki bir veya daha fazla kemiğin kaynaştırılması
• Osteotomi veya kemiğin, doğru olarak dizilmesi için kesme ve yeniden biçimlendirme
• Eksizyon veya kemiğin ve kemik çıkıntısının çıkartılması
• Sinovektomi veya tendonu kaplayan kılıfın temizlenmesi
• Tendon transferleri ya da tendon uzatmaları.

Aşil Kopması Tedavisi

Aşil tendonu baldırdan topuktaki kemiklere kadar uzanan vücuttaki en uzun tendonlardan biridir. Aşil Tendonu şerit biçiminde, esnek bir dokudur. Topuğun üzerinde ve ayak bileğinin arkasında yer alır, hareket ettiğinizde hissedebilirsiniz. Aşil tendonu, ayak parmaklarınızı zemine doğru yönlendirip, ayağınızı germenizi sağlar.

Ne yazık ki Aşil Tendonu kolayca zarar görmeye meyillidir. Tendon iltihabı, aşil tendonu ağrısının ve yaralarının başta gelen nedenidir, bu da tendonun şişmesi ile sonuçlanarak şiddetli ağrıya sebep olur. Tendona baskı yapmak, ufak yırtılmalara ya da aşil tendonu yaralanmalarının ciddi bir vakası olarak tamamen kopmalara neden olabilir.

Aşil Kopması Sebepleri

Aşil tendonu yaşla veya kullanım azlığı nedeniyle zayıflayabilir. O zaman sakatlanma ve yırtılmalara karşı korunmasız hale gelir. Bazı hastalıklar (örneğin artrit ve diyabet) ve ilaçlar (örneğin kortikosteroitler ve bazı antibiyotikler) de yırtılma riskini yükseltebilir.

• Yırtılma en yaygın olarak orta yaş sporcu erkeklerde (örneğin basketbol gibi zorlu spor yapan hafta sonu savaşçılarında) görülür.  Sakatlanma genellikle birçok kez zıplama, dönme ve koşma gerektiren eğlence amaçlı spor vakitlerinde meydana gelmektedir. Genellikle bunlar tenis, basketbol ve badminton gibi oyunlardır.

Şu durumlarda bir sakatlanma meydana gelebilir:

• Diziniz güçlü uyluk kaslarıyla düz tutulurken ayağınızla güçlü bir şekilde kendinizi ittiğiniz zaman. Mesela sıçrama veya koşuya başlamada böyle bir şey olabilir.
• Birdenbire ayağınız kayar veya boşa basar ve ayağınız düşmeyi önlemek için öne doğru fren yapacak şekilde yere basıp tendonu esnetirse.
• Çok yüksek bir yerden düşerseniz.

Aşil Yırtığı Cerrahi Tedavi

Tam (komplet) aşil rüptürü olanlarda ideal tedavidir.

Aşil Yırtığı operasyonu acil olarak yapılır ise tendon uçlarında saçaklanma (spagetti bulgusu) çok olduğu için cerrahi işlem teknik olarak daha zordur. İdeal cerrahi zamanlaması 5.ve 7. gün arasıdır. Bu süre içinde hastalar kısa bacak ateli ile istirihata alınmalıdır. Sigara, yara iyileşmesini bozduğu için bırakılmalıdır. Cerrahi tedavi süresinin daha uzadığı vakalarda (6 haftadan sonra) kasların kontraksiyonuna bağlı tendon uçları arasındaki mesafe artarak cerrahi tedaviyi güçleştirir. Bu tip hastalar ihmal edilmiş (neglected ) aşil tendon rüptürü olarak gruplanır ve tedavilerinde ek işlemlerin ( turn-down flep, tendon transferleri veya allogreft) yapılması gerekebilir.

Cerrahi tedavi spinal anestezi altında (nadiren genel anestezi veya lokal anestezi) yapılır. Hastanın 2. haftadaki kontrolü sırasında dikişleri alınır, kısa bacak alçı-ateli çıkartılarak açı ayarlı yürüme botu verilir. 3. haftada kısmi, 6. haftadan sonra tam ağırlık vererek yürütülür. Sekizinci hafta sonrası topuk yükseltici (heel lift ) eklenmiş ayakkabı ile yürütülürler.

Aşil Tendonu Ağrısı Tedavisi

Hareket ettiğinizde ciddileşen aşil tendonu ağrısı yaşıyorsanız derhal doktorunuzla iletişime geçmeli ve tedavi olmalısınız.

1- Dinlenme
Aşil tendon rahatsızlığını çeken hastaların bir süre dinlenmesi ve spor aktivitelerine katılmaması gerekiyor. Koşma gibi yüksek etkili aktivitelerin aniden durdurulması gerekiyor. Egzersize ağrı dindiğinde başlanılabilir ancak bunu ağrı hissetmiyorsanız yapmalısınız. Bütünüyle dinlenmek de yara için o kadar da iyi değildir. Egzersiz rejiminizi düzenlemek için doktorunuza başvurmalısınız.

2- Ağrı Kesiciler
Ibuprofen ve Napronex, aşil tendonu ağrısını ve şişliği azaltabilen NSAID (Steroid Yapıda Olmayan İltihap Sökücü İlaçlar)’dır. Ancak ilaçların uzun süreli kullanımı yan etkilerin görülmesine neden olabilir, dolayısıyla tedbirli bir şekilde ve doktor danışmanlığında kullanılmalıdır.

3- Hareketlerde Değişiklikler
Hareketlerinizde hafif değişiklikler yapmak aynı zamanda belirtilerin kontrol altına alınmasına da yardımcı olur. Örnek olarak düzgün bir yolda yürümek, ağrıya neden olan aktiviteleri yapmaktan kaçınmak ve Aşil tendonuna çok fazla baskı yapmayan bisiklet sürme ve yüzme gibi aktivitelere geçiş yapmak.

4- Ayakkabı Seçimi
Ayakkabınızı değiştirmek de Aşil tendonu ağrısı çeken insanlar için tavsiye edilmiştir. Ayak topuğunu sabit tutmak için çizme, destek bağı ya da alçı tabanı kullanmak, topuk basıncını azaltan topuk bağları ve ayakkabıların hareket ettiğiniz sürece ağrıyı azaltmasının yanında şişliği azaltmasında da etki gösterir.

5- Diğer Tedaviler
Her gün en az üç kere 15-20 dakikalık periyotlar ile tendona buz tutarak olası iltihap, şişkinlik ve ağrıyı önleyebilirsiniz.

6- Ameliyat
Ameliyat yalnızca tendonu tahriş eden kemik çıkıntılarının kaldırılması için ya da tendondaki iltihaplı dokuyu kaldırmak için uygulanır. Düşük doz ses dalgalarını kullanan ESWT ya da vücut dışı şok dalga terapisi, diğer tedavilere yanıt vermeyip ameliyattan kaçınmak isteyen hastalar için alternatif bir tedavi yöntemidir.

Aşil Tendonu Ağrısını Dindiren Egzersizler

1- Ağırlık Aktarımı
Sorunsuz bacağınıza bir ağırlık ekleyerek parmak ucunuzda durun. Sonra eğilerek yavaşça ağırlığı hasta olan bacağınıza geçirin. Bu egzersizi her bir sette 15 kere tekrarlayın ve 3’er setten günde iki defa uygulayın. Bu egzersizi düz durarak ya da dizlerinizi bükerek uygulayabilirsiniz.

2- Adımlardan Faydalanmak
Üst kata doğru, bacaklarınızı merdivenlerin alt basamağına yerleştirin, böylece topuklarınız son basamakta hafifçe rahatlamış olacaktır. Şimdi demirliklerden tutunarak dizlerinizi düz tutarken topuklarınızı indirin. 60 saniyeye kadar bu pozisyonda kalın ve dinlenin. Bu egzersizi 6 defa tekrar edin ve günde iki defa yapın.

3- Havlu Çekme
Sabah uyandığınızda ayağınızın etrafına bir havlu bağlayın ve dizlerinizi sabit tutarak havluyu kendinize doğru çekin. En az 30 saniye çekmeye devam edin ve bunu her ayağınız için üç defa uygulayın. Bu egzersizin amacı ayağınızın üst kısmını ve ayak parmaklarınızı bedeninize doğru çekmektir.

4- Topukları Sabitleme
Ayaklarınızı sabitçe zemine basarak bir sandalyeye oturun. Şimdi, topuklarınızı kaldırmadan ayağınızı yukarı doğru kaldırın. Birkaç saniye bu pozisyonda kalın ve dinlenin. Bu egzersizi 10 defa tekrarlayın ve günde en az 6 defa uygulamaya çalışın.